Σύμφωνα με στατιστικές, η οστεοπόρωση είναι μία από τις πιο συνήθεις παθήσεις για τους ηλικιωμένους, αφού πάνω από το 50% ατόμων ηλικίας άνω των 50 υποφέρουν από αυτήν. Η οστεοπόρωση είναι πολύ σοβαρή πάθηση γιατί μπορεί να οδηγήσει σε κατάγματα, τα οποία σε μεγάλες ηλικίες μπορούν να προκαλέσουν πολλές επιπλοκές ακόμα και το θάνατο.
Η οστεοπενία, η διαδικασία της λέπτυνσης των οστών που προηγείται της οστεοπόρωσης, είναι μια πάθηση που μπορεί να συμβεί χωρίς προφανή συμπτώματα. Παρακάτω αναφέρονται οι 10 κορυφαίες προειδοποιητικές ενδείξεις ότι τα οστά σου αδυνατίζουν και συμβουλές για το πώς να τις αντιμετωπίσεις.
-
Έχεις δυσανεξία στη λακτόζη ή για άλλους λόγους δεν πίνεις γάλα: Το γάλα είναι από τα κορυφαία τρόφιμα για την ανάπτυξη και συντήρηση των οστών. Το γάλα περιέχει εκτός από ασβέστιο και βιταμίνη D που είναι ακόμα πιο σημαντικό συστατικό για τα οστά αλλά και για την πρόληψη διάφορων τύπων καρκίνου.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Δεν είναι το γάλα αυτό καθ’ εαυτό σημαντικό για τα οστά αλλά το ασβέστιο, η βιταμίνη D και τα διάφορα μέταλλα που περιέχονται στο γάλα. Εάν έχεις δυσανεξία στη λακτόζη, ψάξε για γάλα από σόγια ή ρύζι που είναι εμπλουτισμένο με αυτά τα συστατικά. Επίσης, μπορείς να χρησιμοποιήσεις κάποιο συμπλήρωμα διατροφής που περιέχει ασβέστιο, μαγνήσιο και βιταμίνη D. Αυτά τα τρία συστατικά λειτουργούν με συνέργια για την ανάπτυξη, συντήρηση και προστασία των οστών.
-
Είχες περισσότερα από ένα κατάγματα στα τελευταία δύο χρόνια ή είχες ένα κάταγμα που δεν θα έπρεπε να συμβεί κάτω από τις περιστάσεις που συνέβη (π.χ. στραβοπάτημα).
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Κάνε ένα τεστ οστικής πυκνότητας, το οποίο είναι μια ειδική ακτινογραφία που μετρά για κάθε τμήμα των οστών τις ποσότητες ασβεστίου και άλλων βασικών ιχνοστοιχείων που συντελούν στην σκληρότητα των οστών. Οι γιατροί θεωρούν ότι τα τεστ οστικής πυκνότητας είναι αρκετά ακριβή στην πρόγνωση κινδύνου για κατάγματα, επειδή ανιχνεύουν το κατά πόσο τα οστά είναι στέρεα ή πορώδη (που τα κάνει και εύθραυστα).
-
Από φυσικού σου έχεις μικρό σκελετό: Εάν έχεις μικρά και λεπτά κόκκαλα, έχεις μικρότερα περιθώρια για να χάσεις οστική μάζα. Τα άτομα που έχουν λεπτεπίλεπτο σκελετό έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν οστεοπόρωση σε μικρότερες ηλικίες.
Φθάνουμε στη μέγιστη οστική μάζα και σταματάμε να αναπτύσσουμε νέα οστική μάζα όταν είμαστε σε ηλικία 20 ως 25 ετών. Μετά από κάποια ηλικία μεταξύ των 30 και 40 ετών αρχίζουμε να χάνουμε οστική μάζα. Η ταχύτητα με την οποία χάνουμε οστική μάζα εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από γενετικούς παράγοντες καθώς και από το πόσο προσέχουμε τη διατροφή μας και το πόσο γυμναζόμαστε.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Αν είσαι μικρότερης ηλικίας από τα 40, κάνε ό,τι μπορείς στη δεκαετία των 30 να χτίσεις οστική μάζα. Κάνε μια διατροφή με πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα και άλλα τρόφιμα που είναι πλούσια σε ασβέστιο και κάνε δυναμική γυμναστική που περιέχει τρέξιμο και πηδήματα. Εάν είσαι ηλικίας 40 ή περισσότερο, συνέχισε να κάνεις καλή διατροφή, πρόσθεσε ένα συμπλήρωμα που περιέχει ασβέστιο-μαγνήσιο-βιταμίνη D, και κάνε προπόνηση με ασκήσεις αντιστάσεων επιπρόσθετα της δυναμικής γυμναστικής.
-
Παίρνεις κορτικοστεροειδή φάρμακα για τη θεραπεία αυτοάνοσης πάθησης: Όταν παίρνεις φάρμακα με κορτιζόνες για μεγάλο χρονικό διάστημα, επηρεάζονται τα επίπεδα των ορμονών και πέφτει η περιεκτικότητα των οστών σε ασβέστιο, βιταμίνη D και άλλα θρεπτικά συστατικά. Άτομα που έχουν αυτοάνοσες παθήσεις – όπως νόσο του Crohn, ρευματοειδή αρθρίτιδα, κ.α. – παρουσιάζουν οστεοπόρωση σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από το μέσο άτομο λόγω των κορτικοστεροειδών που παίρνουν για την αντιμετώπισή τους. Αυτή η προειδοποιητική ένδειξη έχει μεγαλύτερη σημασία για τις γυναίκες, επειδή έχουν πιο πολλές πιθανότητες να προσβληθούν από αυτοάνοσα νοσήματα.
H χρήσεις ορμόνης του θυρεοειδούς για την αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού και αντικαταθλιπτικών της κατηγορίας SSRI έχουν επίσης συνδεθεί με υψηλά επίπεδα απώλειας οστικής μάζας, χωρίς να είναι απόλυτα γνωστοί οι λόγοι.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Εάν πρέπει να χρησιμοποιήσεις κορτικοστεροειδή για να αντιμετωπίσεις κάποια πάθηση, λόγω του κινδύνου για τα οστά σου, απαιτείται προσεκτική παρακολούθηση από το γιατρό σου. Οι περισσότεροι γιατροί ζητούν να κάνεις τεστ οστικής πυκνότητας άμεσα μετά την έναρξη χρήσης των φαρμάκων αυτών για να βεβαιωθούν ότι έχεις την απαιτούμενη οστική μάζα για να αντέξεις τη θεραπεία. Ο γιατρός σου μπορεί επίσης να ζητήσει μια 24-ωρη ανάλυση ασβεστίου και ένα τεστ βιταμίνης D για να ελέγξει τα επίπεδα αυτού το σημαντικού θρεπτικού συστατικού των οστών.
Εάν χρησιμοποιείς κορτικοστεροειδή για πολύ χρόνο, ίσως θα πρέπει να κάνεις μια ακτινογραφία της σπονδυλικής στήλης, επειδή μερικές φορές μπορείς να αναπτύξεις μικροσκοπικά κατάγματα που δεν είναι αισθητά αρχικά. Κάποιοι γιατροί πολλές φορές συνιστούν διφωσφονικά φάρμακα, τα οποία βοηθούν στην ανάπτυξη της οστικής μάζας.
-
Καπνίζεις: Αν και πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι το κάπνισμα επιδρά αρνητικά στα οστά, οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακριβώς το λόγο. Το κάπνισμα έχει υψηλή στατιστική συσχέτιση με την οστεοπόρωση, οπότε αν καπνίζεις σε όλη την ενήλικη ζωή σου, οι πιθανότητες ότι έχεις θέσει σε κίνδυνο τα οστά σου είναι υψηλές.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Κανένας δεν θέλει να ακούσει για μια ακόμα φορά ότι πρέπει να κόψει το κάπνισμα, αλλά αυτό είναι ακριβώς που πρέπει να κάνεις. Τα καλά νέα είναι ότι ανεξάρτητα από την ηλικία σου όταν κόψεις το κάπνισμα, μπορείς ακόμα και τότε να καρπωθείς τα οφέλη για την υγεία σου από το να είσαι μη καπνιστής και να δώσεις στο σώμα σου την ευκαιρία να ανακάμψει.
-
Πίνεις παραπάνω από δύο αλκοολούχα ποτά την ημέρα: Το αλκοόλ αδυνατίζει τα οστά επειδή αφαιρεί το ασβέστιο, το μαγνήσιο και άλλα μέταλλα από τα οστά σου. Όσο περισσότερο πίνεις, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες ότι θα συμβεί. Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες από τους άνδρες σε αυτό το είδος της οστικής απώλειας, ίσως επειδή γενικά είναι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις του αλκοόλ.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Δυστυχώς για εκείνους που τους αρέσει να πίνουν, η κύρια λύση είναι να περιορίσουν την κατανάλωση αλκοόλ. Προσπάθησε να στρέψεις την κατανάλωση αλκοόλ σε δύο ποτήρια κόκκινο κρασί το βράδυ και σταδιακά να την γυρίσεις στο να πίνεις τσάι με βότανα ή ζεστό γάλα με μέλι.
-
Πάσχεις από κάποια διατροφική διαταραχή: Ένα ιστορικό ανορεξίας είναι μεγάλη ένδειξη για οστεοπόρωση επειδή ο περιορισμός του σωματικού βάρους με τεχνητά μέσα μειώνει τα επίπεδα ορμονών, μια κατάσταση που προκαλεί ακανόνιστες περιόδους στις γυναίκες. Οτιδήποτε μειώνει τα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα επηρεάζει την ανάπτυξη των οστών.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Εάν έχεις κάποιο ιστορικό ανορεξίας ή βουλιμίας, μίλησε με το γιατρό ή θεραπευτή σου. Υπάρχουν προγράμματα που έχουν αποδειχθεί πολύ επιτυχή στον έλεγχο διατροφικών διαταραχών. Για να προστατέψεις μελλοντικά τα οστά σου, είναι πολύ σημαντικό να βάλεις τις οποιεσδήποτε διατροφικές διαταραχές σου υπό έλεγχο. Επίσης, για να κρατάς τα οστά και δόντια σου υγιή, φρόντισε να πίνεις γάλα εμπλουτισμένο σε ασβέστιο και βιταμίνη D και να παίρνεις κάποιο συμπλήρωμα διατροφής που περιέχει ασβέστιο, μαγνήσιο και βιταμίνη D.
-
Ειδικά για τις γυναίκες: Οι περίοδοι είναι ακανόνιστες: Τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων είναι συνήθως υπεύθυνα για περιόδους που δεν έρχονται ή για περιόδους που ξεκινούν και κόβονται γρήγορα. Δυστυχώς, τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων συντελούν άμεσα στην απώλεια οστικής μάζας, οπότε οι γυναίκες που δεν έχουν τακτικές περιόδους έχουν συνήθως πρόβλημα και με τα οστά τους. Τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων μπορούν να προκληθούν από διατροφικές διαταραχές, υπερβολική γυμναστική, ή τη νόσο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Αν οι περίοδοί σου είναι ακανόνιστες και δεν είσαι υπερβολικά αδύνατη, μίλησε με το γιατρό σου. Μπορεί να πάσχεις από κάποια κατάσταση που έχει σχέση με τις ορμόνες, όπως η νόσος πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) η οποία είναι εύκολα αντιμετωπίσιμη. Για παράδειγμα, ο γιατρός σου μπορεί να σου προτείνει αντισυλληπτικά χάπια χαμηλής δόσης, που είναι μια εύκολη λύση για τις ακανόνιστες περιόδους και τις ορμονικές διαταραχές που μπορεί να κρύβονται πίσω από αυτές.
-
Έχεις κάποιο συγγενή πρώτου ή δεύτερου βαθμού που εμφάνισε οστεοπόρωση πριν τα 50 του ή πριν την εμμηνόπαυση: Εάν προέρχεσαι από μια οικογένεια στην οποία οι ηλικιωμένοι έχουν ιστορικό με κατάγματα, κακή στάση σώματος, ή απώλεια ύψους, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι τα μέλη της οικογενείας σου πάσχουν από οστεοπόρωση, άσχετα αν έχει διαγνωστεί ποτέ. Και αν όντως πάσχουν από οστεοπόρωση, είναι πολύ πιθανό ότι θα την έχεις και εσύ.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Σύνταξε ένα οικογενειακό ιστορικό υγείας μιλώντας με τους γονείς σου, τους παππούδες σου και οποιονδήποτε άλλο μπορεί να σου προσφέρει πληροφορίες σχετικά με την υγεία της οικογένειάς σου. Εάν έχεις συγγενείς που πάσχουν ή έπασχαν από οστεοπόρωση, ανέφερέ το στο γιατρό σου. Εάν είσαι νεότερης ηλικίας και ο γιατρός δεν συμφωνεί ότι χρειάζεσαι να κάνεις τεστ οστικής πυκνότητας, αυτές οι πληροφορίες μπορούν να σε βοηθήσουν, καθώς οι γιατροί παίρνουν στα σοβαρά το οικογενειακό ιστορικό υγείας.
-
Είσαι λευκή ή ασιατικής καταγωγής γυναίκα, άνω των 50: Ακόμα και ένας από αυτούς τους παράγοντες αυξάνει τις πιθανότητες για τα οστά σου να χάνουν τη δύναμή τους. Εάν συνδυάζονται και οι τρεις, τότε υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες ότι τα οστά σου κινδυνεύουν με κατάγματα. Εάν είσαι στα 60 ή 70 σου, οι πιθανότητες για οστεοπόρωση αυξάνουν ακόμα περισσότερο. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι μετά τα 75, το 90% των γυναικών θα πάθουν κάποιο κάταγμα.
Πώς να το αντιμετωπίσεις: Δυστυχώς δεν μπορείς να αλλάξεις την καταγωγή σου, το φύλλο σου ή την ηλικιά σου. Το να γνωρίζεις όμως ότι βρίσκεσαι σε κάποιο γκρουπ που έχει μεγάλες πιθανότητες για οστεοπόρωση μπορεί να σε βοηθήσει να προσέχεις περισσότερο τα οστά σου και να επιστήσεις σ’ αυτό την προσοχή του γιατρού σου. Εάν ξεπερνάς τα 50 και τα τεστ δείχνουν ότι τα οστά σου χάνουν τη δύναμή τους, ο γιατρός σου μπορεί να σου γράψει κάποιο διφωσφονικό φάρμακο ή κάποιο διαιτολογικό συμπλήρωμα με ασβεστιο-μαγνήσιο-βιταμινη D ή (για γυναίκες) θεραπεία με οιστρογόνα.
